Het merendeel van de jongeren kijkt wel eens porno. Maar als het aan de Europese Commissie ligt, kunnen kinderen onder de 18 straks geen pornosites meer bezoeken. Deze zomer lanceert de commissie een tijdelijke verificatieapp waarmee je moet bewijzen of je oud genoeg bent voor sites waar je kan gokken, alcohol of tabak kunt kopen, of porno kunt zien. Deskundigen twijfelen aan de effectiviteit van de maatregel.
Eind mei kondigde de EC een onderzoek aan naar de vier grote pornosites. Zij zouden hun leeftijdsverificatie niet op orde hebben en niet genoeg doen om minderjarigen te weren van hun websites. Dat is in strijd met de Europese techwetgeving DSA, dat een veiligere online wereld nastreeft.
De leeftijdsverificatieapp van de EC koppelt informatie van de gebruiker aan een betrouwbare instantie als een bank of overheidsdienst. De app slaat het leeftijdsbewijs versleuteld op en geeft alleen door of iemand oud genoeg is, niet hoe oud iemand precies is. Daarmee moet de privacy gewaargborgd zijn, maar minderjarigen kunnen pornosites dan niet meer bezoeken.
‘Porno waar wij geen idee van hebben’
Maar of dat wenselijk is, daarover verschillen de meningen. Volgens Hanneke de Graaf, seksuologe bij Kenniscentrum Rutgers, is het ontzeggen van toegang tot pornosites geen goed idee. “Dan druk je het de illegaliteit in, terwijl het juist zo belangrijk is met jongeren in gesprek te blijven over wat ze online zien.”
Kenniscentrum Rutgers doet al jaren onderzoek onder meer naar de populariteit van porno onder jongeren. Het aantal jongeren dat porno kijkt, is al jaren heel stabiel, zegt De Graaf. “Het begint zo vanaf 12 jaar. Vanaf een jaar of 18 kijkt zo’n 80 procent van de jongens en 40 procent van de meisjes wel eens porno.”
Ook Krista en Marcelle Arriëns, beter bekend als de Sekszusjes, zien dat porno onder jongeren populair is. De Sekszusjes maakten meerdere series over seks en gaan ook regelmatig langs bij scholen om over seks te praten. Krista Arriëns: “In een klas van 12-jarigen komen kinderen met een hoop termen die wij niet eens kennen.” Marcelle Arriëns: “Dat geeft maar aan hoe jong die kinderen zijn. En dat zij dus porno zien waar wij geen idee van hebben.”
Robbert Hoving is directeur van Offlimits, een expertisecentrum tegen online kindermisbruik. Hij maakt zich zorgen over de effecten van porno op jongeren. Bij Offlimits’ meldpunt voor online kindermisbruik melden zich regelmatig jonge mannen “die vanuit escalatiegedrag online op zoek gaan naar kinderporno”, zegt hij. “Omdat zij bijvoorbeeld op een veel te jonge leeftijd pornografie hebben gezien, zijn ze afgestompt. Daardoor gaan ze op zoek naar steeds heftiger beeldmateriaal.”
Illegale circuit
Maar is een leeftijdscontrole wel waterdicht? Toen in Frankrijk afgelopen juni de grote pornosites de toegang voor Franse gebruikers blokkeerden – uit protest tegen nieuwe leeftijdsregels – explodeerde het VPN-gebruik in het land. Met een VPN-verbinding kan iemand toegangsbeperkingen omzeilen.
Harry Hol, van Bureau Jeugd & Media, is ook kritisch. Hij zegt dat bij een leeftijdscontrole via een verificatiesysteem de interesse van jongeren in porno niet verdwijnt. “Dan komen ze juist in het illegale circuit terecht, waar geen enkele regulatie is voor wat er te zien is. Dan heb je het over kinderporno, martelingen en meer.”
Bovendien is af en toe porno kijken voor een jongere niet schadelijk, vindt Hol. “Het is pas schadelijk als het excessief wordt. Als jongeren te lang online zijn. En dat is dan vaak weer een symptoom van een depressie of andere problemen.”
Goede voorlichting
Hol adviseert ouders vooral te blijven praten met kinderen over porno. “Want op het moment dat je te veel porno kijkt en er geen goede opvoeding over is, zou je inderdaad een vertekend beeld van seksualiteit kunnen krijgen.”
Ook de Sekszusjes pleiten voor meer voorlichting over wat jongeren online tegen kunnen komen. “Begin eens met: Hee, wat doe jij eigenlijk überhaupt op je telefoon de hele dag? Want die jongeren zitten daar ongeveer acht uur per dag op.”
De EC zal de leeftijds-app deze zomer testen in vijf EU-lidstaten: Frankrijk, Denenmarken, Italie, Spanje en Griekenland. De app geldt als een tijdelijke oplossing omdat de EU in 2026 komt met de Digital Identity Wallet, een soort digitale portemonnee voor identiteitsbewijzen van EU-burgers.
Bron: nos.nl