Geen rode lampen of tippelzone meer: wie betaalde seks wil, meldt zich in Utrecht in de toekomst voornamelijk rechtstreeks aan huis van een prostituee. Wat vinden de sekswerkers zelf van dit plan?

In de strijd tegen illegale prostitutie wil de gemeente Utrecht thuissekswerk officieel toestaan. Sekswerk gebeurt ook nu al thuis in de stad en leidt volgens de gemeente niet tot grote overlast voor omwonenden.

Handhaven na sekswerk

Vorig jaar ging het om 65 overlastmeldingen en is 16 keer gehandhaafd vanwege sekswerk zonder vergunning. Volgens de gemeente is de overlast beperkt bij een sekswerker die vanuit eigen (huur)woning werkt. ,,Bij overlastmeldingen gaat het zelden om situaties met één persoon”, stelt een woordvoerder.

En precies dat wil Utrecht dan ook officieel toe gaan staan: per woning één bewoner die sekswerk verricht, die minimaal 21 jaar oud is en minstens drie maanden op dat adres staat ingeschreven. Andere voorwaarden zijn dat het verdiende geld naar de sekswerker zelf gaat en niet bijvoorbeeld naar een pooier en dat niet gewerkt wordt tussen 01.00 en 06.00 uur ‘s nachts.

Eerste stap maar niet gedurfd

De sekswerkers en hulpverlening begrijpen de eerste stap maar vinden het jammer dat de gemeente Utrecht het niet aandurft om twee sekswerkers per adres toe te staan, als eerste gemeente in het land. Dit kan de veiligheid van sekswerkers ten goede komen zegt Minke Fischer van Belle, dat (ex-)sekswerkers bijstaat. Volgens haar leidt thuiswerk zeker niet per definitie voor meer overlast. ,,Want ook sekswerkers willen, net als klanten, geen overlast en zijn gericht op hun privacy.”

Toch zijn sekswerkers in de stad wel blij met de vorderingen die Utrecht maakt bij het ‘moderniseren’ van hun werk. Fischer: ,,Utrechtse sekswerkers zien thuiswerk legaliseren net als wij als een eerste stap. Ook al willen ze het liefst vanwege hun veiligheid met twee in een woning werken.”

Wethouder Eelco Eerenberg: ,,Het wettelijk toestaan dat iemand sekswerk vanuit de eigen woning verricht, geeft de sekswerker de erkenning een legaal beroep te hebben. Hiermee wordt de drempel verlaagd voor het melden van misstanden, waardoor het sekswerk veiliger wordt.’’ Volgens Fischer klopt de inschatting van Utrecht dat 400 tot 500 sekswerkers actief zijn in de stad, bij benadering. De gemeente registreert niet waar sekswerkers wonen of werken.

Nog een stap nodig

Mede omdat vanuit eigen huis werken voor een groot deel van de Utrechtse sekswerkers geen optie is, is nog een belangrijke stap nodig: een gezamenlijke locatie. Dit betreft als het aan Belle ligt twee locaties, waar per locatie zo’n vijftien sekserkers tegelijkertijd klanten kunnen ontvangen.

Die locaties zijn nog niet op het oog maar moeten er ook volgens het college van burgemeester en wethouders van Utrecht dit jaar komen. Utrecht spreekt over één of twee kleinschalige locatie, waar sekswerkers zelfstandig een werkruimte kunnen huren. De gemeente zegt in gesprek te gaan over mogelijke locaties.

Locatiekeuze cruciaal

Die locatiekeuze en goed in gesprek gaan met de buurt is volgens Belle essentieel. Mede gelet op laagdrempelig overlast kunnen melden. Eerder al gaven woningcorporaties aan zich niet te willen mengen in de discussie over een gezamenlijk onderkomen. Daarom wil de gemeente vooral in gesprek met ondernemers, in de zoektocht naar een plek.

Utrecht verloor afgelopen jaren veel locaties voor sekswerkers met het verdwijnen van raamprostitutie aan de Hardebollenstraat en het Zandpad, het verdwijnen van de tippelzone aan de Europalaan en het afschieten van een plan voor raamprostitutie aan het Nieuwe Zandpad.

Naast opnemen van thuissekswerk in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) moet ook het omgevingsplan worden aangepast. Een voorstel richting gemeenteraad volgt rond de zomer.

Bron: ad.nl

De meeste gemeenten in Flevoland hebben de afgelopen zes jaar gevallen van illegale prostitutie vastgesteld. Dat blijkt uit een rondgang van de NOS en de regionale omroepen. In Lelystad, Noordoostpolder en Zeewolde ging het opgeteld om enkele gevallen per jaar. In Almere werden in vijf jaar tijd 110 gevallen ontdekt, waarvan de helft in de laatste twee jaar.

De cijfers van de Flevolandse gemeenten vergelijken is lastig, omdat niet elke gemeente even intensief controleert. Gegevens over Dronten ontbreken nog in dit bericht. Op Urk is de afgelopen zes jaar geen enkel geval van illegale prostitutie vastgesteld.

Overlast

Controles worden over het algemeen uitgevoerd na klachten over overlast. Meestal zien buurtbewoners dat er veel bezoek komt bij een woning en dat dit bezoek maar kort blijft. Ook komen er meer auto’s naar een buurt, en worden omwonenden of zelfs kinderen soms aangesproken door klanten die op zoek zijn naar het juiste adres.

Sekswerkers mogen in Almere en Lelystad onder voorwaarden zelfstandig thuiswerken. Daarbij moet de sekswerker ingeschreven staan op het adres waar de activiteiten plaatsvinden. Is dat niet het geval, dan is er sprake van illegale prostitutie.

Illegaal sekswerk wordt in Flevoland meestal ook uitgevoerd in woningen. Daarin is dan bijvoorbeeld een kamer speciaal hiervoor ingericht. De gemeente Almere ontdekte ook gevallen waarbij een woning volledig voor sekswerk was ingericht.

Vergunning-systeem een goed idee?

Landelijk wordt gewerkt aan een wet die regelt dat sekswerkers vanuit hun eigen huis kunnen werken. Minimumleeftijd hiervoor zou 21 jaar worden. Ook moet de sekswerker een vergunning aanvragen. Sommige Flevolandse gemeenten vinden zo’n voorgesteld vergunningstelsel voor thuiswerkers een slecht idee. Gevreeds wordt dat het kan leiden tot meer illegaal sekswerk. Niet iedereen zal immers een vergunning willen of kunnen aanvragen.

Veel sekswerkers zitten niet te wachten op verplichte registratie, omdat ze niet willen dat hun baan bekend wordt. Voor gemeenteambtenaren zou het bovendien lastig zijn om vast te stellen of het sekswerk vrijwillig gebeurt. Bij veel gemeenten ontbreekt het hiervoor aan ervaring en kennis.

Almere

Almere heeft momenteel vier seksinrichtingen met een vergunning. Daarnaast is thuiswerken voor sekswerkers toegestaan als zij zich aan bepaalde regels houden. Dit zijn grotendeels regels die ook voor andere beroepen gelden die thuis kunnen worden uitgeoefend. Eén van de voorwaarden is dat de werkzaamheden niet bedrijfsmatig worden uitgevoerd. Wonen moet de hoofdactiviteit in de woning blijven.

De illegale sekswerkers die de afgelopen vijf jaar in Almere werden betrapt kwamen uit Nederland, Bulgarije, Oekraïne, Brazilië, Colombia, Spanje, Venezuela, Duitsland en Hongarije.

Lelystad

Lelystad constateerde in de periode 2018 t/m 2023 dertien gevallen van illegale prostitutie. Vijf daarvan werden vorig jaar vastgesteld. In alle gevallen gebeurde dit bij een controle van een woning. De gemeente wil verder niks zeggen over de omstandigheden waaronder de illegale prostitutie plaatsvond en geeft ook niet aan of er één of meerdere sekswerkers op de adressen werden aangetroffen. De meeste controles werden uitgevoerd na meldingen uit de buurt.

Er zijn in Lelystad twee vergunde seksinrichtingen. Daarnaast zijn er zelfstandig thuiswerkende sekswerkers. Die hoeven geen vergunning te hebben als ze zich aan de voorwaarden voor aan huis verbonden beroepen houden. Lelystad is tegen een vergunningstelsel voor sekswerkers. De gemeente denkt dat dit tot meer illegale prostitutie zal leiden.

Noordoostpolder

De gemeente Noordoostpolder heeft de afgelopen zes jaar tien controles uitgevoerd op illegale prostitutie. Vooral de afgelopen twee jaar werd er gecontroleerd. De controles waren op verschillende locaties, waaronder woningen en hotels. Bij elke controle werd één sekswerker aangetroffen.

Vanwege de privacy wil Noordoostpolder niks zeggen over de herkomst van de sekswerkers. Voor zover de gemeente bekend is, zijn er geen signalen van overlast geweest.

Zeewolde

Zeewolde ontdekte de afgelopen zes jaar 1 geval van illegale prostitutie. Het ging hierbij om een Nederlandse vrouw die een slaapkamer in de woning had ingericht. In Zeewolde is dit niet toegestaan. Bij de woning was sprake van overlast door extra aanloop.

Bron: Omroepflevoland.nl

Nieuwe wetgeving moet thuisprostitutie mogelijk maken met een vergunning, maar tientallen gemeenten zien sekswerk vanuit huis totaal niet zitten. Andere vrezen dat een vergunningsplicht alleen maar averechts werkt. Dat blijkt uit een rondgang van de NOS en regionale omroepen, waar ruim 150 gemeenten aan hebben meegewerkt.

Al jaren werkt het rijk aan de nieuwe Wet regulering sekswerk. Die moet sekswerk thuis in principe overal mogelijk maken, net zoals een schoonheidsspecialist of kapper ook vanuit huis mag werken. Wel moeten sekswerkers aan strenge voorwaarden voldoen en een vergunning aanvragen.

Zowel het toestaan van thuisprostitutie als de vergunningsplicht blijkt tot grote verdeeldheid te leiden onder gemeenten. De een is mordicus tegen sekswerk vanuit huis, de ander ziet er geen kwaad in. En waar de een denkt dat een vergunning kan helpen om meer zicht te krijgen op de branche, denkt de ander juist dat het veel sekswerkers de illegaliteit in drijft.

Hoewel sekswerk een legaal beroep is, staan veel gemeenten prostitutie vanuit huis op dit moment niet toe. Zij zijn bang voor overlast in de buurt of vinden dat ze dan te weinig zicht hebben op de veiligheid van sekswerkers.

Deze gemeenten zien de nieuwe wetgeving dan ook niet zitten. “Als sekswerk plaatsvindt in de privésfeer is het lastig zicht te krijgen op eventuele misstanden”, stelt bijvoorbeeld de gemeente Kaag en Braassem in Zuid-Holland.

Beverwijk voorziet dat de leefbaarheid en het veiligheidsgevoel in de buurt achteruitgaat, terwijl Dalfsen denkt dat het controleren van arbeidsomstandigheden van sekswerkers thuis moeilijker is dan in bijvoorbeeld een seksclub. Almelo is bang dat de gemeente ongewild bijdraagt aan situaties waarin een sekswerker onder druk staat.

Geen moeite

Toch zijn er ook tientallen gemeenten die géén moeite hebben met sekswerk thuis. Zo zegt Deventer met de tijd mee te willen gaan: het traditionele bordeel maakt steeds vaker plaats voor sekswerkers die hun klanten via internet werven en thuis ontvangen. Daar is nieuwe regelgeving voor nodig.

Maar ook met nieuwe wetgeving blijven risico’s bestaan, denkt Leeuwarden. “Een pooier kan woningen huren en daar zijn sekswerkers in te werk stellen zonder dat dit in strijd is met de wet, het beleid of het bestemmingsplan.” De gemeente wil daarom de mogelijkheid houden om thuisontvangst te weigeren.

Vergunning

Om ongewenste situaties te voorkomen, is volgens de plannen straks een vergunning nodig. Voorstanders verwachten zo meer zicht op een kwetsbare branche en hopen uitbuiting beter te kunnen bestrijden.

“Het is een illusie dat sekswerkers die te maken hebben met misstanden een vergunning aanvragen”, reageert de gemeente Hilversum, die thuisontvangst nu al toestaat. Met een vergunningsplicht zal juist de meest kwetsbare groep in de illegaliteit verdwijnen, denkt de gemeente.

Ook Tilburg ziet niets in het voorstel. “Sekswerkers zonder vergunning worden juist kwetsbaarder voor dwang, geweld en chantage.” Misstanden aanpakken kan ook prima zonder vergunning, zegt de gemeente.

Tegenstanders vinden dan ook dat de wet zijn doel voorbij schiet. “Als sekswerkers zonder vergunning slachtoffer worden van intimidatie, afpersing, dwang of geweld zal dat altijd onder de radar blijven, omdat ze zelf strafbaar zijn”, concludeert de gemeente Doetinchem.

Gesprek

Om in aanmerking te komen voor een vergunning, zouden sekswerkers eerst op gesprek moeten bij de gemeente. Die moet dan onder andere beoordelen of een prostituee echt zelfstandig is, minimaal 21 jaar is en niet wordt gedwongen.

Niet alle gemeenten zijn ervan overtuigd dat ze de situatie goed kunnen inschatten. “Voor een sekswerker hangt veel af van het gesprek”, zegt Dordrecht. “Je kunt je afvragen of iemand open kaart zal spelen.”

Veel gemeenten geven aan dat ze er vanwege de voor- en nadelen nog niet uit zijn of ze de voorgestelde landelijke regels steunen of niet. Sekswerkers zelf zien de wet in ieder geval niet zitten. Er is veel weerstand tegen verplichte registratie, omdat niet iedereen wil dat hun baan bekend wordt. Ook zijn ze bang dat klanten worden gecriminaliseerd als sekswerkers niet over de juiste papieren beschikken.

Ook de GGD’en zijn tegen het in hun ogen “repressieve” wetsvoorstel. Zij zeggen dat ze geen rol willen hebben in de handhaving of bij beoordelingsgesprekken.

Bron: nos.nl