In vier scenario’s schetst Halsema de mogelijke toekomst van de prostitutie op de Wallen. Een combinatie van verschillende elementen is mogelijk.
1. De gordijnen gaan dicht
Deze optie zou het aanzien van de Amsterdamse Wallen drastisch veranderen. Jaarlijks komen drommen toeristen naar de stad, om zich in the red light district te vergapen aan de prostituees achter de ramen.
Dat is dan voorbij: de gordijnen gaan dicht, de vrouwen verdwijnen uit het zicht. Burgemeester Femke Halsema spreekt van een ‘etalageverbod’, waarbij de open peeskamers veranderen in besloten bordelen. “De vrouwen zitten niet meer achter de ramen en kunnen dan op hun eigen manier hun bedrijf voeren en eventueel klanten werven via apps of online.”
Het voordeel van deze optie is dat prostitutie geen toeristenattractie meer is, hetgeen een dempend effect kan hebben op de drukte. Het risico bestaat dat de gluurtoeristen voortaan naar de Ruydsdaelkade gaan, waar dan nog wel raamprostitutie is.
De gemeente hoeft in dit scenario geen ramen te verplaatsen; het aantal werkplekken blijft gelijk, op 330, of neemt hoogstens een klein beetje af.
Als sekswerkers achter gordijnen verdwijnen kan dit leiden tot een gevoel van onveiligheid.
2. Geen prostitutie meer op de Wallen
Dit is de meest vergaande variant die burgemeester Halsema op tafel legt. Hierbij verdwijnen alle bordelen op de Wallen en aan het Singelgebied om elders in de stad weer open te gaan, al dan niet in andere vormen zoals een prostitutiehotel of een nieuwe prostitutiestraat. Het doel is dus niet prostitutie weg te halen zonder alternatieven.
Een verplaatsing zal de historische binnenstad een totaal ander aanzien geven: geen prostitutie meer, geen ramen. Dan gaat een van de belangrijkste toeristenattracties dicht en dat heeft ongetwijfeld invloed op de overlast voor omwonenden en ondernemers. Wellicht keren de Amsterdammers dan terug in hun historische centrum om eens te kijken hoe mooi het daar ook al weer is.
Zoals bij alle vergaande maatregelen zijn de obstakels talrijk.Waar gaan de ramen naartoe? Weinig Amsterdammers zitten te wachten op sekswerk in hun buurt. En een plek buiten de bewoonde wereld is al snel gevaarlijk. “Veiligheid is een probleem,” erkent Halsema. “Bij verplaatsing zullen we condities moeten creëren die de veiligheid van de vrouwen vergroten en mogelijkheden bieden om zelfstandig te werken en waarbij we georganiseerde misdaad op afstand houden.”
Een prostitutiehotel aan de rand van de stad is ook een optie, zegt Halsema. Daar kunnen sekswerkers voor korte tijd een kamer huren en naast bezoekers ook online klandizie ontvangen.
Als de gemeente de ramen weghaalt van de Wallen, zal dat leiden tot juridische gevechten. De economische belangen zijn immers groot. Vastgoedeigenaren, exploitanten, horeca, erotische clubs verdienen allemaal aan prostitutie op die plek. Verplaatsing betekent dat de gemeente deze partijen moet uitkopen of compenseren en dat gaat heel veel geld kosten, los van de vraag of dit juridisch mogelijk is.
Voor sekswerkers die nu op de Wallen werken, zijn de veranderingen groot. Het gevaar dreigt dat zij in de illegaliteit verdwijnen.
3. Verplaatsing van een deel van de ramen.
Dit is een gematigde versie van optie 2: niet alle ramen op de Wallen en in het Singelgebied gaan dicht, maar een deel. Elders in de stad zullen ramen of bordelen opengaan.
Deze variant is minder ingrijpend en dus hoeft de gemeente minder vastgoedbezitters of exploitanten te compenseren.
Een voordeel kan zijn dat deze variant politiek het meest haalbaar is, omdat de andere opties te drastisch zijn voor de gemeenteraad.
Nadeel is dat de impact op het toerisme en overlast in het gebied minder is: nog altijd blijven voldoende ramen open om bezoekers en vrijgezellenfeesten een rondje over de Wallen te laten maken. Sekswerkers die achter de ramen willen werken, krijgen hiertoe minder mogelijkheden.
In deze variant doemt ook de vraag op: waar moeten de ramen naartoe in deze stad en hoe veilig is het daar?
4. Meer ramen op de Wallen
Ook een variant: juist méér prostitutie op de Wallen en in het Singelgebied. Deze optie is in tegenspraak met de wens om de drukte in de binnenstad terug te dringen. Meer ramen zullen tenslotte meer toeristen trekken. Halsema zegt dat ze deze variant vooral ziet in combinatie met het sluiten van de gordijnen. Daardoor neemt de zichtbaarheid af maar zullen er door de beschikbaarheid van werkplekken minder sekswerkers uitwijken naar de illegaliteit.
De politieke haalbaarheid is lastig. Hoe kunnen christelijke partijen instemmen met meer prostitutie en hoe kunnen fracties die strijden tegen de drukte in de binnenstad een uitbreiding van de Wallen verdedigen?
Dit zou een haalbare variant kunnen zijn als de extra ramen sekswerkers, die nu bijvoorbeeld vanuit huis werken, uit de illegaliteit halen. Dan zijn ze zichtbaar en dus beter beschermd tegen misstanden.
Aanvullende maatregelen:
– Tourniquets of hekjes die de toegang tot de Wallen beperken. Haarlem werkt met betaalde toegang tot de prostitutie in de binnenstad, in Hamburg zijn de straten waarin prostituees werken, afgesloten. “Het is vergaand,” zegt Halsema, maar het ligt nu wel op tafel.”
Nadeel is dat beperkte toegang een enorme impact heeft op de binnenstad, die toch vrij toegankelijk zou moeten zijn voor bezoekers, maar vooral voor Amsterdammers.
– Oprichting van een of meer prostitutiehotels. Hier kunnen sekswerkers hun klanten ontvangen in werkkamers die ze voor korte tijd kunnen huren.