Raamprostitutie is sterk afgenomen in Nederland de afgelopen vijftien jaar, blijkt uit een inventarisatie van Trouw. Eén op de drie ramen is inmiddels gesloten. Dat heeft een aantal oorzaken: gemeenten sloten ramen vanwege vermeende criminaliteit of overlast, en omdat sekswerk buurten onaantrekkelijker zou maken. Maar ook maatschappelijke tegenstellingen wegen mee. Sekswerk blijft een onderwerp waar de meningen sterk over verdeeld zijn, ook binnen het feminisme.
Justine le Clercq is auteur en voormalig bordeelhouder. Zij ziet een probleem in de grote terugloop van het aantal ramen waar sekswerkers hun beroep kunnen uitoefenen. “Hoewel sekswerk op papier goed is geregeld in Nederland, zien we dat in de praktijk de rechten van sekswerkers achterblijven”, vertelt ze. “Sekswerkers kunnen bijvoorbeeld geen hypotheek krijgen. Daarnaast is het een probleem dat gemeentes aan de lopende band ramen sluiten. Sinds 2000 is het bordeelverbod opgeheven maar sindsdien bedenken gemeentes steeds redenen waarom ramen in een bepaalde buurt moeten sluiten. Met als gevolg dat de plekken waar sekswerkers legaal en veilig kunnen werken afnemen. Het is gevaarlijk als sekswerkers geen werkplek kunnen vinden waar een vergunning op zit. Dan worden ze gedwongen onvergund te werken en worden sekswerkers kwetsbaar voor afpersing en geweld. Ook is het dan moeilijk om aangifte te doen als je iets overkomt.”
Renate van der Zee is journalist en auteur en publiceert veel over vrouwenrechten, seksueel geweld en mensenhandel. Ze ziet prostitutie als een uitwas van een samenleving waarin vrouwen nog steeds niet gelijk zijn aan mannen, en heeft een andere visie op de afname van de raamprostitutie dan Justine. “Nederland is een heel ongeëmancipeerd land. Het feit dat we vrouwen als koopwaar achter ramen uitstallen, laat een grote ongelijkwaardigheid zien tussen mannen en vrouwen. Dat het aantal ramen terugloopt verandert helaas niks aan de problematiek: er worden ook zonder raamprostitutie veel vrouwen uitgebuit in de seksindustrie en veel kwetsbare vrouwen komen erin terecht. Maar het is naar mijn mening wel goed als het niet langer wordt genormaliseerd om, vaak kwetsbare, vrouwen achter ramen uit te stallen.”
De twee kanten
Justine en Renate laten duidelijk zien hoe de standpunten verschillen binnen het feminisme: beide vrouwen komen op voor vrouwenrechten, maar hebben een andere visie op het gebied van sekswerk. Diezelfde tegenstelling is ook te zien rondom de regelgevingen binnen Europa. Zo hanteert een aantal landen, waaronder Zweden, het ‘Nordic Model’. Dat model houdt in dat klanten van sekswerkers de wet overtreden, terwijl het verkopen van seks legaal blijft. Het idee is om met deze aanpak de vraag naar prostitutie uiteindelijk te verminderen. Zweden heeft sinds 1 juli ook het betalen voor online sekswerk, zoals op OnlyFans, gecriminaliseerd. Nederland hanteert een compleet tegenovergesteld model: sekswerk is hier legaal en de klant blijft onbestraft.
Renate ziet meer in het Nordic Model, dan in de Nederlandse regelgeving. “Ik vind het principe van het Nordic Model goed: het stelt mannen verantwoordelijk en het heeft als doel om sekskopers te ontmoedigen. We weten helaas niet zeker of het Nordic Model er daadwerkelijk voor zorgt dat er minder vraag ontstaat. Het grote probleem in onze samenleving is dat er niets wordt ondernomen om mannen die seks kopen op hun verantwoordelijkheid te wijzen. Er heerst in onze cultuur het idee dat mannen recht hebben op seks. De legalisering van prostitutie draagt dat idee ook uit. Deze manier van denken ligt ten grondslag aan een verkrachtingscultuur: mannen hebben recht op seks, als het niet gratis kan, dan maar betaald en als het niet vrijwillig kan, dan maar gedwongen. Ik zie dus ook geen manier waarop je prostitutie op een goede wijze kunt organiseren: er is altijd sprake van een ongelijke machtsverhouding.”
Justine is het ermee eens dat mannen niet altijd recht hebben op seks, maar vindt het belangrijk dat de keuze bij de vrouw wordt gelaten. “Naar mijn mening is het heel patriarchaal als er voor een vrouw besloten wordt op welke manier zij seks mag hebben. Je mag het een vreselijk beroep vinden, maar feit blijft dat het legaal is en dat sekswerkers hun beroep dus uit moeten kunnen oefenen. Daarbij zijn sekswerkers autonoom: ze mogen klanten weigeren. Ik denk dat wanneer een vrouw zelf beslist over haar lichaam, zoals bij vrijwillig sekswerk het geval is, dat niet vrouwonvriendelijk is. Wat ik persoonlijk juist vrouwonvriendelijk vind is om vrouwen te verbieden een bepaald vak uit te oefenen.”
Discussies rondom sekswerk in Nederland
Net als binnen het feminisme, wordt er ook in de Tweede Kamer veel gediscussieerd over de regelgevingen rondom sekswerk. Zo gaat het al ruim vijftien jaar over een veelbesproken wet: Wet Regulering Sekswerk (WRS). De wet zou onder andere zorgen dat sekswerkers zich verplicht moeten registreren en vergunnen, en de leeftijdsgrens van sekswerkers verschuift van 18 naar 21 jaar. Dat eerste is het grootste discussiepunt. Het zou namelijk als gevolg hebben dat klanten, wanneer ze gebruik maken van diensten van een sekswerker zonder vergunning, een geldboete van duizenden euro’s riskeren. Ook ligt de registratieplicht vanwege privacy redenen gevoelig onder sekswerkers.
Mocht deze wet er komen, heeft dat mogelijk grote gevolgen voor sekswerkers (en sekskopers) in Nederland, denken critici. Zij maken zich zorgen dat de registratieplicht ervoor zal zorgen dat sekswerkers zich niet willen of kunnen registreren en zo gedwongen illegaal zullen moeten werken, wat zeer gevaarlijk kan zijn. Andere partijen hopen dat de wet zal zorgen dat er meer zicht komt op sekswerk en het werk veiliger zal worden.
Bron: opzij.nl