Historicus Vandecandelaere stelt dat sekswerk niet gelijkstaat aan uitbuiting.
Prostitutie lijkt wel het laatste taboe in onze samenleving. Historicus en journalist Hans Vandecandelaere schreef het boek ‘En vraag niet waarom. Sekswerk in België’ en daarvoor sprak hij drie jaar lang in heel het land met sekswerkers uit verschillende branches: van de raamprostitutie en webcamseks over massagesalons en champagnebars tot escortbedrijven en sekswerkers voor mensen met een beperking. Hij wil het taboe doorbreken maar vooral het misverstand dat sekswerk gelijkstaat aan uitbuiting en mensenhandel de wereld uit helpen. Vanavond legt sekswerkster Sigrid een moedige getuigenis af bij ‘Van Gils en Gasten’.
Dat sekswerk een taboe blijft, wijt Vandecandelaere aan het feit dat we seks nog altijd zien als de ultieme intieme daad. Vandecandelaere: “Het raakt aan het heilige der heiligen. Je overschijdt een sociale norm die voorschrijft dat je seks hebt met een beperkt aantal partners, in een monogame relatie. Een vrouw die met te veel verschillende partners seks heeft, wordt voor slet uitgescholden. Vraagt ze dan ook nog eens geld voor seks, dan is het hek helemaal van de dam. Homo’s die zich prostitueren krijgen een dubbel stigma: prostitué én homo zijn.”
Het verbaast Vandecandelaere dat we aanvaarden dat mensen bij een therapeut emotionele aandacht kopen, maar niet dat iemand intimiteit koopt bij een sekswerker. “Niet dat ik sekswerk als therapie zou omschrijven, dat gaat te ver. Maar we moeten prostitutie niet dramatiseren en even naar het perspectief van de klant kijken. Die heeft verschillende drijfveren. Hij wil zich zekerder voelen, technisch iets leren, troost zoeken, zijn angsten reduceren. Ik hoorde verhalen van mannen wiens zieke vrouw niet meer in seks is geïnteresseerd en zelf aan haar man voorstelt eens voor seks te gaan betalen. Wat met ouderen? 65-plussers zijn heus niet aseksueel. Er zijn ook gevaarlijke klanten, maar sekswerk kan een maatschappelijk nut hebben. Reden waarom we voor een veilig werkkader moeten zorgen en de zaken normaler bekijken.”
Zin voor avontuur
Dat sekswerkers in 80% van de gevallen slachtoffer zijn van uitbuiting en mensenhandel, zoals politiecijfers stellen, spreekt Vandecandelaere tegen. “Dat cijfer komt uit één mond bij de federale politie en wordt niet door een rapport of enig onderzoek geschraagd. De weinige gedegen studies in ons land wijzen eerder op lage cijfers van echte gedwongen prostitutie in het kader van mensenhandel. Is het dan voor de rest echt een vrije keuze, dat is een andere vraag. Het is pragmatisch werk dat de sekswerkers niet per se graag doen. Je kan er een moeilijke periode mee overbruggen, je kan er een schuldenlast mee aflossen. Is dat een vrije keuze? Veel mensen maken dan onvrije keuzes. Migranten en vluchtelingen bijvoorbeeld. Bovendien is er een betekenisvolle groep sekswerkers voor wie positieve motivaties meespelen: zin voor avontuur, het verleggen van seksuele grenzen.”
Prostitutie is een informele economie met veel zwartwerk en weinig sociale bescherming. Vandecandelaere pleit ervoor sekswerkers een statuut zoals flexjobs of een artiestenstatuut te verlenen. Maar willen sekswerkers dat zelf? Vandecandelaere: “De wereld van het sekswerk is heel breed, en zelfs binnen de verschillende categorieën is er geen eensgezindheid. Velen zullen zeggen dat ze het tijdelijk doen en geen prostituee zijn. Ik zou de waaier aan mogelijke sociale statuten willen verbreden om sekswerkers een betere sociale en medische bescherming te gunnen. Dat kan met het statuut van flexjobber of artiest, maar je kan zwartwerk ook forfaitair belasten zoals gebeurt met WC-dames in stations. Sekswerkers moeten ook bewust gemaakt worden dat ze beter af zijn met een sociaal statuut.”
Decriminalisering
Bij zijn geplande hervorming van het strafwetboek wilde justitieminister Koen Geens (CD&V) prostitutie deels decriminaliseren. Zo zouden het houden van ontuchthuizen en het in dienst nemen van sekswerkers – op voorwaarde dat er geen sprake is van uitbuiting – niet langer strafbaar zijn. Vandecandelaere: “Die hervorming haalt dit parlement niet meer. Het plan van Geens zou het zuiver geld verdienen aan andermans prostitutie toelaten, mits er geen sprake is van uitbuiting. Of daar een draagvlak voor is, dat is koffiedik kijken. Als dit een wetsvoorstel wordt, zal de morele discussie losbarsten.”
In Zweden en delen van Frankrijk is prostitueebezoek strafbaar. In Nederland is er een burgerinitiatief van een christelijke jongerenbeweging die klanten van prostituees wil vervolgen. “Zo criminaliseer je het kopen van een stukje intimiteit”, stelt Vandecandelaere. “Dan worden brave klanten criminelen. Enkel de gevaarlijke, agressieve klanten die er hun voeten aan vegen dat ze een pv krijgen, zal je nog overhouden. Bovendien zorgt het criminaliseren van de klant ervoor dat de onderhandelingstijd waarin de sekswerker de klant taxeert en beslist of ze hem al dan niet binnenlaat, afneemt. Alles zal snel, snel moeten gebeuren. Ook de vertrouwensrelatie tussen de sekswerker en de politie zou afbrokkelen. In plaats van het criminaliseren van de klant zou men beter middelen inzetten tegen de gedwongen mensenhandel en de kinderprostitutie.”
Bron: HLN